کاوش ها، استردادها و کشف آثار عتیقه و تاریخی از قاچاقچیان، نمونه هایی در این بخش است؛ از تاریخی که در طول یک سال گذشته از شهر سوخته تا قزوین و تاکستان به تمدن ایران افزوده شد تا آثاری که از کشورهای اروپایی به ایران برگردانده شدند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شبکه خبر، سال 93 یکی از معدود سال‌هایی بود که افزون بر کشفیات به‌دست آمده در محوطه های تاریخی که بر غنای فرهنگ ایران افزود، با استرداد بخشی از آثار تاریخی ایران، این فرهنگ بیشتر به چشم آمد.
کشفیات به‌دست آمده از کاوش‌ها، استردادها و کشف آثار عتیقه و تاریخی از قاچاقچیان، نمونه‌هایی در این راستا هستند. از تاریخی که در طول یک سال گذشته از شهر سوخته تا قزوین و تاکستان به تمدن ایران افزوده شد تا آثاری که از کشورهای اروپایی به ایران برگردانده شدند. نگاهی داریم به مهم‌ترین اتفاقات این حوزه در سال گذشته.
24 آبان
«محوطه دانشگاه آزاد تاکستان هم تاریخی شد!» عملیات کاوش به کشف آثار تاریخی از استقرار جوامع انسانی پیش از تاریخ در محوطه دانشگاه آزاد اسلامی تاکستان منجر شد.
محمد بهرام‌زاده، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان، پس از مشخص شدن دو تپه باستانی در میان حصار محوطه‌ی آموزشی دانشگاه، طرح پژوهشی کاوش باستان‌شناختی این تپه‌ها را در چند ماه گذشته ارائه کرد که عملیات کاوش با مجوز پژوهشکده باستان‌شناسی و حمایت‌های سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی آغاز شد. نتیجه‌ی این عملیات باستان‌شناختی در آن زمان به دست آمدن آثار قابل توجهی از استقرار جوامع انسانی پیش از تاریخ و همچنین آثاری از فعالیت‌های صنعتی احتمالا از دوره‌ی تاریخی بود.
2 آذر
«کشف آثار تاریخی 400 ساله در تهران»؛ با این کشف قدمت سکونت در تهران چند برابر شد.
خبر نخست از حفر چاه با هدف ایجاد فاضلاب در بافت تاریخی منطقه 12 تهران آغاز شد که یک دانشجوی باستان شناس با دیدن تکه‌های سفال، استخوان و آجر با قدمت تخمینی 400 ساله در این منطقه، استادان خود را از آن آگاه کرد.
دیدن اتفاقی این یافته ها با تکه های سفال و آجرهای لعاب‌دار و یک پی سنگ در زمان انجام حفر چاه برای لوله گذاری فاضلاب باعث توقف طرح فاضلاب و آغاز کار کاوش و بررسی و مطالعه منطقه شد.
نخست آثاری با قدمت 400 سال کشف شدند. بررسی‌ها ادامه یافت و پس از به‌دست آمدن یافته‌هایی دیگر در این منطقه و همچنین اسکلتی از هزاره پنجم پیش از میلاد، «قدمت سکونت در تهران به 7 هزار سال پیش رسید».
محمد اسماعیل اسماعیلی جلودار، سرپرست گروه باستان شناسی طرح پژوهش باستان‌شناسی در جنوب بازار تهران، در این زمینه اعلام کرد: این کشف منحصربه‌فرد سابقه سکونت در محدوده شهری تهران را تا هفت هزار سال به عقب می‌برد.
وی افزود: تا کنون قدیمی‌ترین بقایای باستانی شناسایی شده در شهر تهران به تپه‌های قیطریه و حدود سه هزار سال پیش اختصاص داشت، این در حالی است که کاوش در خیابان مولوی حدفاصل میدان‌های محمدیه تا قیام به کشف آثار متنوع و پرشمار زیرسطحی زیادی انجامید.
2 اسفند
«کشف یک خانه اعیانی زیر پارکینگ سعدالسلطنه»
در نخستین کشفیات پس از تخریب هایی که در شهر باستانی قزوین توسط شهرداری این شهر صورت گرفت، یک خانه با تمام متعلقات آن به دست آمد که قدمت لایه های آن، تاریخ این منطقه [از شهر قزوین] را تا اواسط دوره قاجار به عقب برد.
کاوش اضطراری و نجات‌بخشی در محدوده پارکینگ «سعدالسلطنه» قزوین به علت گودبرداری به کشف بقایای خانه ای مسکونی و اعیانی، فضاهایی از معماری یک حمام سرخانه و سفال کتیبه دار متعلق به قرن ششم هجری قمری منجر شد.
کاظم عرب، سرپرست هیئت کاوش سرای «سعدالسلطنه»، کشف یک سفال کتیبه دار متعلق به قرن ششم با کتیبه کوفی را که به خط کوفی مشجر نوشته و به شیوه سفال قالبی ساخته شده است، یکی از مهم ترین نتایج کاوش در این محوطه دانست و گفت: این خط شبیه خط کوفی است که در کتیبه گلوبندی مسجد جامع قزوین به کار رفته است.
***
به گزارش ایسنا، در کنار این کاوش ها، استرداد یا اهدای آثاری که در طول سال های گذشته از کشور به طور قانونی و غیر قانونی خارج شده، نیز گواهی بر تاریخ و تمدن غنی ایران است که در طول سال 93 چند مورد از آن‌ها به ایران بازگردانده شدند.
12 فروردین
برابر مصوبه سال 1314 هیئت دولت وقت، 30 هزار قطعه از الواح به دست آمده در کاوش‌های تخت جمشید، در قالب 50 صندوق برای انجام کارهای مطالعاتی به موسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو ارسال شد. در سال 1327، 150 قطعه و در سال 1380، 200 قطعه از این الواح به کشور بازگردانده شدند.
در یک دهه گذشته، در پی شکایت مطرح شده در دادگاه فدرال ایالت شیکاگو در آمریکا حکمی مبنی بر حراج الواح هخامنشی متعلق به ایران و پرداخت غرامت به شاکیان صادر شده بود. اوائل فروردین پارسال با برگزاری دادگاه فدرال شیکاگوی آمریکا اجازه فروش الواح گلی هخامنشی را که به امانت در اختیار موسسه شرق‌شناسی شیکاگو هستند، صادر نشد.
رابرت گتلمن، قاضی این پرونده، تأکید کرد که این آثار به منظور پژوهش‌های باستان‌شناسی در اختیار مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو هستند و اهداف تجاری در آن وجود ندارد. بنابراین نمی‌توان آن‌ها را مصادره کرد.
پس از این جریان‌ها، در 12 فروردین سال گذشته معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی بر به‌حق بودن رأی دادگاه فدرال شیکاگو درباره‌ی الواح هخامنشی امانت داده‌شده به آمریکا تأکید کرد.
18 خرداد
یحیی نقی زاده، مدیرکل وقت میراث فرهنگی و گردشگری استان اردبیل، از کشف یک جام طلا و نقره از محموله‌ی حفاران غیرمجاز خبر داد.
او با بیان اینکه 300 قلم شیء تاریخی در چند روز گذشته از حفاران غیرمجاز کشف شدند، گفت: در میان آثار کشف شده، یک جام طلا که با جام «مارلیک» برابری می‌کند نیز به دست آمده است و اکنون در حال بررسی آن هستیم.
در این کشف همچنین از به‌دست آمدن یک جام نقره نیز صحبت شد که با همکاری «معاونت اطلاعات سپاه» شهرستان مشکین شهر در استان اردبیل کشف شدند. البته به گفته مسئولان میراث فرهنگی، این دو جام طلا و نقره منقوش به اشکال حیوانی که با جام‌های مارلیک و حسنلو (دو اثر تاریخی باارزش) برابری می کنند که برای پی بردن به اصالت‌شان باید بررسی شوند؛ اما پس از آن، دیگر هیچ کسی درباره این محموله و صحت اطلاعات اولیه ارائه شده صحبتی نکرد.
«جام مارلیک» اثری ساخته شده از طلا به ارتفاع حدود 18 سانتی متر است که در تپه ای به همین نام واقع در استان گیلان کشف شد. تپه مارلیک حدود سه‌هزار سال قدمت دارد.
2 مهر
پس از 9 سال سکوت مسئولان گذشته سازمان میراث فرهنگی، مسئولان یگان حفاظت استان تهران از هزار و 344 شیء تاریخی که در فصل تابستان سال گذشته کشف کرده بودند، رونمایی کردند.
از جمله آثار به نمایش درآمده، یک ظرف سیاه کشف شده در جیرفت با حدود شش هزار سال قدمت، یک پیراهن زنانه نسبت داده شده به فرح پهلوی، یک تفنگ مربوط به 500 سال قبل و آثار و اشیایی دیگر متعلق به دوره‌های هخامنشی، ساسانیان، سلجوقیان، دوره اسلامی و ایلخانی از قاچاقچیان در تهران بود.
8 مهر
خبر «هدیه جالب پوتین به روحانی» در تیتر اخبار قرار گفت. این خبر را پرویز اسماعیلی، معاون ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر رییس جمهوری در صفحه فیس‌بوک خود گذاشته بود.
او در صفحه شخصی‌اش درباره تصویر مربوط به هدیه پوتین نوشت: «دیدار عصر دوشنبه (7 مهر 93) ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، با آقای روحانی (که بعد از نشست موفق سران ساحلی دریای خزر در آستاراخان روسیه برگزار شد) بسیار صمیمی بود. چهار دیدار دو رئیس جمهور در یک سال، نشان از شتابی دارد که دو کشور بزرگ و همسایه برای توسعه روابط آغاز کرده‌اند.
پایان دیدار گرم پوتین - روحانی خاطره‌انگیز هم شد. رئیس جمهور روسیه دستور داد کارکنان کاخ کرملینِ آستاراخان (قلعه تاریخی تسیخ هاوس که در جنگ جهانی اول دژ و انبار مهمات بوده است)، قابی را برای هدیه به رئیس جمهور ایران بیاورند. آوردند. سنگین و با ابهت بود. کمی هم ضربه خورده بود. درون قاب، سپر رزمی یکی از سربازان شاه عباس اول (قرن هفدهم) از جنس برنز و طلا، و مربوط به جنگی بود که در آن دوره (1603 تا 1618 میلادی) میان ترکیه و ایران رخ داده است.»
4 دی
نخستین خبر از یک مقام آگاه در مرکز امور حقوقی بین المللی ریاست جمهوری منتشر و برابر آن اعلام شد: «پس از 35 سال پیگیری و مبارزه حقوقی، بالاخره دادگاه استیناف در شهر «لی پژ» بلژیک در دعوای مربوط به اشیاء عتیقه «خوروین» نزدیک ساوجبلاغ، به نفع دولت ایران رای داد.»
ساعت 9 شب 4 دی‌ماه هواپیمای«ایران ایر» با پرواز مستقیم از فرودگاه «بروکسل» بلژیک در فرودگاه مهرآباد به زمین نشست تا 13 جعبه شامل 349 قلم شی تاریخی ایران را که حدود 50 سال پیش به طور غیرقانونی از کشور خارج شده بود، به خانه اصلی‌شان برگرداند. این آثار در موزه ملی ایران برای بازدید عموم به نمایش درآمد.
البته در مهرماه سال 92 و در ابتدای کار دولت تدبیر و امید نیز پس از نخستین سفری که حسن روحانی، رئیس جمهور ایران به همراه محمدعلی نجفی، رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی، به آمریکا داشت با هدف بهتر شدن ارتباطات فرهنگی میان ایران و آمریکا یک «جام شیردال» به رئیس سازمان فرهنگی و گردشگری داده شد.
منبع: ایسنا
