در شرایط بحران جاری سوریه، یک باستان شناس امریکایی مدعی شد که 5 سال پیش شواهدی از حمله شیمیایی ساسانیان به رومیان باستان در پالمیر سوریه بدست آورده بود.با ونو در ادامه خبر همراه باشید
خبرگزاری میراث فرهنگی ـ بینالملل ـ سوریه 1700 سال پیش نیز توسط سربازان ساسانی در نبرد با ارتش روم باستان مورد حمله با سلاح های شیمیایی قرار گرفته بود. یک باستان شناس دانشگاه ییل مدعی شد ساسانیان نخستین بار1700 سال پیش با سلاح شیمایی به رومیان درسوریه حمله کرده بودند. یک پژوهشگرتاریخ علم اما، اعلام کرد که استفاده از این روشها به دوران یونان باستان بازمیگردد.
"سیمون جیمز" باستان شناس از دانشگاه لستر(Leicester) مدعی شد که دریافتههای باستان شناسی خود که پیشتر در سال 2009 و براساس کاوش های باستان شناسی انجام شده درسایتهای باستانی واقع در سوریه منتشر کرده بود، این کشور 1700 سال پیش نیز هنگامی که درقلمرو روم باستان محسوب میشد، از سوی امپراتوری قدرتمند ساسانی با گازهای سمی مورد حمله قرارگرفته بود.
به گفته وی سربازان ساسانی هنگامی که یک قلعه رومی در منطقه "دورا اروپوس" را مورد محاصره قرار داده بودند، ازگازهای سمی بهره گرفتند.
این درحالی است که گزارش در ادامه یادآور شده است که درحال حاضر هیچ گزارش تاریخی از این نبرد که در 256 میلادی رخ داده، دردست نیست اما بقایای باستان شناسی که کاوشهای انجام شده در سال های 1937 -1920 توسط یک تیم باستان شناسان از دانشگاه ییل و فرانسه صورت گرفت و همچنین کاوشهای دیگری که توسط تیم باستان شناسان فرانسوی – سوری در سال 1986 و درست درهمین محل انجام شد، به جیمز کمک کرده که چنین فرضیه را مطرح کند.
این گزارش بدون اشاره به هیچ سند مشخص تاریخی یادآور شده که ساسانیان در اطراف شهر یا قلعه" دوراراپوس" تونلهایی در ژرفای زمین و زیر دیوارههای قلعه حفر کرده بودند تا به هرقیمت ممکن زمینهای تحت تصرف خود را حفظ کنند اما با مقاومت مدافعان رومی مواجه شدند.
دردهه 1930 نیز باستان شناسان شواهد قابل توجهی ازاین نبرد را از زیر خاک خارج کردند . دریکی از این تونلها ، تودهای از بدن انسانی بدست آمد که هنوز تجهیزات و اسلحههای جنگی خود را به طور کامل برتن داشتند.
درآن زمان محققان معتقد بودند که سربازان رومی در آن محل به دام افتاده و با سقوط تونل مردهاند اما طبق گفتههای جیمز، ذرات رزین همراه با کریستالهای زرد سولفور در یک کوزه در نزدیکی همان جسدها بدست آمد که نشانگر واقعیت به مراتب ترسناکتری بود.
به گفته وی ساسانیان دریک اقدام استراتژیک در مسیر تونل، گودالهای آتش ایجاد کرده بودند و زمانی که رومیان به داخل تونل نفوذ کردند، آنان گاز و نیز کریستالهای سولفور و قیر طبیعی را به چالههای آتش افزودند.
اما "آدرین مایور" پژوهشگر آثار کلاسیک وتاریخ علم درهمین زمینه گفت:«تعریف عبارت "سلاح شیمیایی" برای دوران باستان قدری پیچیده است اما قطعا این یافتهها یکی از اولین یافتههای باستان شناسی حاکی از افزودن مواد تشدید کننده شیمیایی به آتش، برای ایجاد گازهای سمی است."
با این حال مایوریادآور شد که سابقه کاربرد این روشها و مواد شیمیایی درجنگ، به دوران یونان باستان باز میگردد و تنها ساسانیان نبودهاند که ازاین روش استفاده میکردند.
مایور پیش ازیافتههای جیمز در سوریه، درسال 2003 درکتاب خود با نام "آتش یونانی، نیزههای سمی و بمبهای عقربی" از شواهد زدوخورد در تونل و بقایای مواد سوخته شده به عنوان نمونه اولیه از شواهد باستان شناسی در ساخت یک ماده شیمیایی آتش زا سخن گفته بود.
طبق نظر این پژوهشگر درواقع نمونه باستانی محتمل به عنوان شاهدی از یک سلاح شیمیایی ساخته شده بدست انسان، توپ یا گویهای آتشین، متعلق به یک میدان جنگ واقع در سایت باستان شناسی "گندهارا" در پاکستان است.
وی گفت:«این گویهای باستانی، در واقع نوعی موشک شعله ور بود که در جریان محاصره ارتش اسکندر در سال 327 پیش ازمیلاد پرتاب شده و بررسیهای شیمیایی نشان داد که این توپها دارای ترکیباتی از گوگرد ، باریوم سولفات و قیر بودند.»
به گفته وی این گویها قطعا قابل اشتعال بودند اما تعیین این که آیا کاملا آگاهانه و عمدی مورد استفاده قرار میگرفته یا تصادفی بوده، اکنون ممکن نیست.
این گزارش به نقل از مایور یادآور شده است که مدتها پیش از جنگ جهانی و از دورانی که 39 گاز سمی مختلف ساده تا گاز اشک آورو خردل در سطح وسیعی با مخلوطی از سولفورو قیر طیبعی مورد استفاده قرار گیرد، "توسیدید"مورخ و ژنرال آتنی در کتاب خود شرح داده بود که چگونه در جنگهای پلوپونز اسپارتها در نبرد و محاصره پارتیان، آتش از سولفور و قیر طبیعی(ودراین مورد رزین کاج) برمیافروخته و در محاصره پارتیان در 429 پیش از میلاد استفاده کرده بودند.
همچنین درباره بواوتیان متحد اسپارتها که در 424 پیش ازمیلاد در منطقه "دلیوم"، ازیک ماده شیمیایی مشابه که ترکیبی از زغال سنگ و گوگرد و قیرطبیعی بود، در پرتاب شعلههای آتش استفاده کرده بودند.
مایور همچنین افزوده است که "آنه اس تاکتیوس" در 360 پیش از میلاد، یکی از کهنترین نویسندگان یونانی در زمینه هنر جنگ است که برای شکستن محاصرههای نظامی پیشنهاد کرده از مخلوط قیر طبیعی و سولفور استفاده شود.
وی در پایان میگوید:«اینها نخستین گزارشهای تاریخی موجود درباره استفاده از روشها و ترکیبات شیمیایی برای تقویت و ایجاد گازهای سمی کشنده درجنگ هستند. و میدانیم که ترکیب این مواد با گوگرد سبب ایجاد گاز دی اکسید گوگرد میشودو درصورتی که به مقدار زیاد تنفس شود، گازی سمی و کشنده است.»
