۱۰۸ اثر تاریخی متعلق به محوطه تاریخی چغامیش در استان خوزستان، پس از ۵۱ سال از آمریکا به ایران بازگردانده شد.این اشیا که سالها در اختیار موسسه شرق شناسی شیکاگو بود، با حضور گیل استاین، رئیس این موسسه به صورت رسمی به موزه ملی ایران تحویل داده شد.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گیل استاین، که خودش این آثار را از آمریکا با دو پرواز از طریق آلمان به ایران منتقل کرده بود، آنها را "یک گنجینه بزرگ" دانست و گفت: "قبل از انقلاب اسلامی، این آثار به صورت امانی به شیکاگو برده شدند تا روی آنها تحقیق انجام شود، اما پس از انقلاب و در گیرودارهای اداری آنجا ماندند تا مدتی پیش که با برطرف کردن مشکلات حقوقی این آثار اکنون در اختیار ایران هستند."
محمد حسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، نیز در این زمینه گفته است: "۱۲ فروردین ۱۳۴۳ حدود ۲۶۴ اثر گِلی از محوطه تاریخی چغامیش با هدف تحقیق علمی خارج شدند و قرار بود پس از سه سال مطالعه، با ارائه نتایج آن، این آثار تحویل مرکز باستان‌شناسی تهران در ایران شود، اما این کار انجام نشد."
آقای طالبیان بازگشت ۱۰۸ شیء تاریخی از چغامیش را دومین پیروزی حقوقی ایران پس از چهار ماه از استرداد آثار "خوروین" دانست.
دی ماه سال گذشته، ۳۴۹ قلم از اشیای باستانی تپه باستانی خوروین ساوجبلاغ، که ۵۰ سال پیش از ایران خارج شده بود، پس از سال ها دعوای حقوقی، از بلژیک به ایران بازگردانده شد.
محمدحسن طالبیان درباره این اشیاء گفته است: "این آثار گلی متعلق به ۶۰۰۰ سال پیش است و شامل ظروف سفالی، قفل‌های گِلی شبیه مُهر و موم‌های امروزی، لوح‌ها یا ژتون‌های گلی است که مربوط به مدیریت اقتصادی و بازرگانی محوطه چغامیش است."
به گفته او در ۶۰۰۰ سال پیش آن منطقه مهمترین محوطه استقرار در کنار رود دز در دشت شوشان بوده است.
او سایت تاریخی چغامیش را یکی از مهمترین سایت‌ها در آغاز دوران کشاورزی دانست و گفت: "اشیای چغامیش آثاری به ظاهر ساده هستند، اما از نظر علمی بسیار اهمیت دارند، چون این آثار قبل از آغاز نگارش خط به دست آمده و همگی منحصر به فرد هستند."
دولت ایران سالهاست تلاش می کند هزاران اثر باستانی را که برای خوانش و تحقیقات به آمریکا ارسال شده و در آنجا توقیف شده بودند، بازگرداند. از جمله این آثار می توان به حدود هفت هزار لوح مربوط به دوره هخامنشی اشاره کرد که همچنان در اختیار موسسه شرق شناسی شیکاگوست.
